Zaprawianie zboża a ekologia – o czym pamiętać, wybierając zaprawę zbożową?
Ochronę zbóż trzeba prowadzić już od momentu wysiewu. Zaprawianie nasion zabezpiecza przyszłą uprawę przed chorobami atakującymi kiełkujące nasiona i młode rośliny. A chronione rośliny wydadzą wyższy plon i nie będą wymagały tak dużej ilości tradycyjnych oprysków na grzyby.
Czym kierować się przy wyborze zaprawy?
Zaprawianie zboża przed siewem, by przyniosło spodziewane rezultaty, musi być wykonane starannie i z użyciem preparatu dobrze dobranego do gatunku chronionego zboża. Szeroką ofertę produktową stanowią zaprawy dla najważniejszego zboża uprawianego w Polsce, czyli pszenicy ozimej. Wiąże się to z dużą liczbą chorób, których występowanie w uprawach pszenicy można ograniczyć tylko za pomocą zapraw. Są to m.in. zgorzel siewek (fuzarioza siewek, septorioza siewek), ostra plamistość oczkowa (rizoktonioza), septorioza plew pszenicy, śnieć gładka pszenicy, głownia pyląca pszenicy, śnieć cuchnąca pszenicy czy pleśń śniegowa zbóż.
Zaprawianie zboża ogranicza też występowanie takich chorób, jak: mączniak prawdziwy zbóż i traw, septorioza paskowana liści pszenicy, pałecznica zbóż i traw czy ostra plamistość oczkowa. Staranie przemyślany wybór zaprawy zbożowej pozwala na ograniczenie liczby tradycyjnych oprysków przeciwko chorobom grzybowym. Dzięki temu zmniejszają się koszty ochrony przeciwgrzybowej, a młode, nienarażone na atak patogenów rośliny lepiej rosną, wytwarzają silniejszy system korzeniowy i są bardziej odporne na różne stresy środowiskowe, zwłaszcza na suszę i niskie temperatury.
Substancja czynna i forma preparatu
Znaczenie zmieniania substancji czynnej w prawidłowej ochronie zbóż przed chorobami jest niepodważalne. Coroczne zaprawianie zboża, które planuje się wysiewać, tymi samymi preparatami może w pewnym momencie doprowadzić do selekcji szczepów grzybów chorobotwórczych odpornych na określone substancje czynne. Taka wywołana przez człowieka selekcja grzybów może w skrajnych przypadkach doprowadzić do sytuacji, że zaprawianie nasion przestanie skutkować i konieczna będzie zwiększona ochrona fungicydowa, a w niektórych przypadkach dojdzie do zniszczenia całych plantacji. Najgorszym możliwym scenariuszem niewłaściwego stosowania zapraw nasiennych oraz ochrony fungicydowej będzie wyodrębnienie się szczepów, które zaczną atakować także inne gatunki uprawianych na danych polach zbóż, a skrajnych przypadkach mogą znaleźć żywicieli wśród przedstawicieli gatunków roślin uprawnych należących do innych rodzin botanicznych. Niebagatelne znaczenie ma też formulacja sprzedawanej zaprawy. Najlepsze zaprawy dostępne są w formie płynnego koncentratu, dzięki czemu do wykonania skutecznego zaprawiania zboża potrzeba niewielkiej ilości preparatu, np. kilkuset mililitrów na 100 kilogramów nasion zbóż. Obecnie odchodzi się od zaprawiania nasion na sucho, ponieważ wiążą się z tym nie tylko straty produktu w czasie zaprawiania, ale też zagrożenie dla osób wykonujących sam proces.
Zaprawianie zboża przed siewem skutkuje nie tylko pewniejszym i wyższym plonem ziarna, ale daje także inne korzyści. Jedną z najważniejszych jest ograniczenie ilości toksycznych dla ludzi i zwierząt mykotoksyn w nasionach będących surowcem do produkcji żywności dla ludzi lub pasz dla zwierząt. Zaprawa zbożowa, działając już od samego początku rozwoju rośliny, utrudnia rozwój grzybom patogenicznym z rodzaju Fusarium, które pozostają najczęstszym źródłem mykotoksyn w ziarnie zbóż. Dlatego dobrze wykonane zaprawianie zboża stanowi gwarancję wysokich i dobrej jakości plonów.