Zaprawa zbożowa – najpopularniejsze mity na jej temat

Zaprawy nasienne to preparaty, które mają za zadanie chronić wysiane nasiona i wschodzące rośliny przed chorobami grzybowymi lub szkodnikami. Wielu ludzi uważa, że zaprawy to bardzo silne trucizny, pozostające w glebie przez długie lata i przenikające do zbieranych plonów. Czy to prawda? Postaramy się rozwiać najczęściej pojawiające się wątpliwości.

Związki chemiczne zawarte w zaprawach pogarszają jakość plonów

Nie jest to prawda, wręcz przeciwnie: w większości upraw to zaprawa zapewnia dobrą jakość plonów. Szczególnie zaprawianie zboża przed siewem jest ważne, ponieważ zapobiega to m.in. rozwojowi grzybów z rodzaju Fusarium, które są głównymi sprawcami skażenia ziarna mykotoksynami. A mykotoksyny to substancje, które silnie działają na organizmy ludzkie, np. mogą powodować uszkodzenia narządów wewnętrznych lub ośrodkowego układu nerwowego. Dlatego trzeba zapobiegać rozwojowi grzybów patogenicznych mogących pogorszyć jakość plonów.

Zaprawa nasienna pozostaje w glebie przez lata

Zaletą zapraw jest długi czas ich działania, ale nie są to lata, jak wydaje się wielu osobom. W używanych dawniej zaprawach stosowano związki metali takich jak miedź, arsen lub rtęć, które faktycznie mogły pozostawać w glebie przez dłuższy czas, jednak stosowane obecnie związki syntetyczne mimo wysokiej toksyczności dla niektórych organizmów nie stanowią zagrożenia dla człowieka oraz zwierząt stałocieplnych.
Zaprawianie zboża ponadto wprowadza na pole mniej substancji czynnych w przeliczeniu na hektar niż tradycyjne opryski. Dlatego właściwie jego wykonanie stanowi najbardziej przyjazną dla środowiska metodę ochrony roślin przed chorobami grzybowymi lub szkodnikami atakującymi zboża w pierwszych dniach ich wzrostu.

Zaprawa nasienna zawsze działa tak samo

Obecnie do zaprawiania zboża stosowane są związki syntetyczne o różnych mechanizmach działania. W preparatach o działaniu kontaktowym substancja po naniesieniu na powierzchnię nasion pozostaje na ich, ale nie wnika do ich wnętrza. Preparat zapobiega kiełkowaniu zarodników grzybów i utrudnia porażenie przez grzyby patogeniczne znajdujące się w glebie. Strzępki grzyba, po kontakcie z substancją czynną, obumierają i nie mogą wniknąć przez okrywę nasienną do wnętrza nasion. Z kolei substancje działające układowo wnikają do wnętrza nasiona i przemieszczają się w jego tkankach. Działają one zarówno przed wschodami, jak i w czasie kiełkowania nasion oraz w czasie wzrostu młodych roślin.
Zaprawianie zboża chroni je przed wieloma chorobami, ale nie istnieje substancja czynna zdolna chronić rośliny przed każdym atakującym je patogenem. Niektóre substancje czynne chronią przed jedną lub dwoma chorobami, z kolei inne np. triazole o działaniu układowym, są w stanie ochronić młode rośliny przed chorobami atakującymi zarówno siewki (zgorzel siewek), jak i przed tymi, które objawiają swoją obecność w roślinie dopiero w czasie kłoszenia się zbóż (głownia pyląca).

Zaprawianie nasion osłabia nasiona

Zaprawianie zboża przeprowadzone na dobrze oczyszczonym materiale siewnym i z właściwie wyliczoną dawką preparatu nie powoduje osłabienia ich zdolności do kiełkowania. Natomiast jeśli nasiona są uszkodzone lub zostanie użyta zbyt duża dawka zaprawy, zwłaszcza w formie płynnej, to często dochodzi do spadku zdolności do kiełkowania nasion, co skutkuje opóźnieniem wschodów i osłabieniem rozwoju siewek.

Właściwie użyte, nowoczesne zaprawy zbożowe nie stanowią zagrożenia dla człowieka czy środowiska naturalnego, a żywność wyprodukowana z ich użyciem jest dobrej jakości, a jej spożywanie nie niesie niebezpieczeństw.